Highlights
Οι ανασταλτικοί παράγοντες στη λειτουργία των Ξενοδοχείων του νησιού και γενικά στο τουρισμό της Χώρας .
Άρθρο του Ιάκωβου Κουτλάκη Προέδρου της Ένωσης Ξενοδόχων Πάτμου
Ο τουρισμός αποτελεί μοχλό ανάπτυξης και βασικό πυλώνα της οικονομίας κάθε περιοχής και η Πάτμος έχει το προνόμιο να είναι ένας ιδανικός ταξιδιωτικό -θρησκευτικός προορισμός με παγκόσμιο ενδιαφέρον χάρη στο Σπήλαιο της Αποκάλυψης και τη Μονή του Ιωάννη του Θεολόγου. Επίσης διαθέτει αρχαιολογικούς χώρους, τον μαγευτικό Βυζαντινό οικισμό της Χώρας, παραλίες, πανέμορφα αξιοθέατα , μονοπάτια για περιήγηση κλπ.
Η τουριστική δραστηριότητα του νησιού βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε μικρές και πολύ μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της τοπικής φιλοξενίας και συνδέονται άρρηκτα με την τοπική κοινωνία και οικονομία. Βασικός επίσης πυλώνας της τουριστικής ανάπτυξης του νησιού θεωρείται και η Κρουαζιέρα. Υπολογίζεται ότι το 70% των κατοίκων ασχολούνται και επιβιώνουν αποκλειστικά από τον τουρισμό.
Πρέπει να σημειωθεί πως η τουριστική δυναμική του νησιού, οφείλετε πρωτίστως στην Ιερότητα του νησιού και κατά δεύτερον στη νησιώτικη φιλοξενία και υψηλή ποιότητα υπηρεσιών που προσφέρουν οι τοπικές επιχειρήσεις και λιγότερο σε έναν συντονισμένο στρατηγικό σχεδιασμό κατασκευής τουριστικών υποδομών και προβολής από την πλευρά του Δήμου.
Κύριος εκφραστής του Τουρισμού στο νησί είναι κυρίως τα Ξενοδοχεία, λόγω της οργάνωσης και της ποιότητας υπηρεσιών που προσφέρουν. Συνεργάζονται και στηρίζουν πάνω από 20 επαγγέλματα, την τοπική κοινωνία τους φορείς και θεωρούνται οι καλύτεροι εργοδότες.
Παρουσιάζονται όμως τελευταία κάποιοι ανασταλτικοί παράγοντες που φέρουν προσκόμματα στην ποιοτική λειτουργία των Ξενοδοχειακών μονάδων και γενικά στο τουρισμό και σκοπός του άρθρου μου είναι να τις αναδείξω σε κάθε Αρχή και στο ευρύτερο κοινό.
• Η εφαρμογή του «Τέλους Ανθεκτικότητας στην Κλιματική Κρίση», που αντικατέστησε το 2023 τον φόρο διαμονής , υπέστη περαιτέρω αύξηση από την 1/1/2025 κατά 150-200% σε σύγκριση με τον προγενέστερο φόρο διαμονής Η επιβολή (όπως και η αύξηση) του ανωτέρω τέλους πραγματοποιήθηκε χωρίς προηγούμενη μελέτη ή ουσιαστική διαβούλευση με τους φορείς των ξενοδόχων και δεν εισακούστηκε η πρότασή μας να πάνε τα έσοδα του τέλους στους οικείους Δήμους σε ανταποδοτικά τουριστικά έργα. Γεγονός είναι ότι η κλιματική κρίση επηρεάζει το σύνολο της κοινωνίας και της οικονομίας, δεν είναι όμως ζήτημα που αφορά αποκλειστικά τον κλάδο των ξενοδόχων.
Αυτό εγείρει σοβαρά ερωτήματα περί δικαιοσύνης και ισονομίας και οι ξενοδόχοι αισθάνονται ότι ευρίσκονται σε ένα περιβάλλον υπερφορολόγησης και ότι τους αντιμετωπίζουν σαν τις «χρυσοτόκες όρνιθες» που μπορούν να κλείνουν τις τρύπες των δημοσίων εσόδων. Γεγονός είναι ότι το τέλος αυτό αυξάνει άδικα το κόστος λειτουργίας των ξενοδοχείων και είναι ανασταλτικός παράγοντας της λειτουργίας τους και πρέπει να εκλείψει ή να εισπράττεται ανταποδοτικά από τους Δήμους.
• Ο συντελεστής ΦΠΑ 13% είναι υψηλός και μειώνει την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, ιδίως έναντι άλλων ανταγωνιστικών μεσογειακών προορισμών που εφαρμόζουν ευνοϊκότερο φορολογικό καθεστώς από 6-10% και αποτελεί έναν ακόμη διαχρονικό ανασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη του κλάδου. Επιτακτική είναι η επανεξέταση του καθεστώτος ΦΠΑ, ειδικά σε περιοχές με εποχικό χαρακτήρα, όπως η Πάτμος όπου η τουριστική δραστηριότητα συμπυκνώνεται σε λίγους μήνες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πώς η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ αποτέλεσε και προεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης.
• Η διαχρονική ευνοϊκή στήριξη της Πολιτείας στα 4στερα και 5στερα ξενοδοχεία με δάνεια και ευνοϊκές επιδοτήσεις για την ανακαίνιση τους και η εξαίρεση των 1,2,3 αστέρων είναι άδικη. Η ποιότητα στο τουριστικό προϊόν μέσω των ανακαινίσεων, δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο των μεγάλων μονάδων, βρίσκεται εξίσου στις 7.500 μικρές, οικογενειακές επιχειρήσεις της χώρας, που στηρίζουν τις τοπικές κοινωνίες που διατηρούν την αυθεντικότητα της ελληνικής φιλοξενίας και ως επί το πλείστον είναι παλαιά οικοδομήματα. Η υποστήριξη αυτών των επιχειρήσεων – ιδίως σε ακριτικές περιοχές με έντονη εποχικότητα και υποδομές υπό πίεση όπως η Πάτμος – είναι απαραίτητη για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του κλάδου και για την ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη της χώρας.
• Η βραχυχρόνια μίσθωση (Airbnb) είναι μία οικονομική δραστηριότητα από μη επαγγελματικά καταλύματα που η λειτουργία τους θέτει σε αμφισβήτηση την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών και ανταγωνίζεται άνισα τη βιωσιμότητα των νόμιμων επαγγελματικών μονάδων φιλοξενίας που επενδύουν σε ανθρώπινο δυναμικό και ποιοτικές υπηρεσίες, συμβάλλοντας σημαντικά στην τοπική ανάπτυξη. Υπόψη ότι 9 στα 10 παράπονα τον επισκεπτών της βραχυχρόνιας μίσθωσης είναι η δυσαναλογία τιμής και υπηρεσιών. Γιατί άραγε;
Στη Πάτμο τα ΑΙΡΒΝΒ , έχουν «καταπιεί» τα ξενοδοχεία. Η εκρηκτική αύξηση τους – πάνω από 300 μονάδες με 2.000 κλίνες μόνο στη Πάτμο μέχρι σήμερα – δημιουργεί έντονο προβληματισμό.
Δεν είμαστε εναντίον της βραχυχρόνιας μίσθωσης , είμαστε εναντίον της ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΗΣ και ΑΝΑΡΧΗΣ ανάπτυξης αυτού του μοντέλου, που λειτουργεί χωρίς κανονισμό λειτουργίας, χωρίς ουσιαστικούς ελέγχους, χωρίς φορολογική εξομοίωση με τα ξενοδοχεία, να πλήττουν τον υγιή ανταγωνισμό και να επιβαρύνουν τις υποδομές του νησιού και όλης της χώρας, χωρίς, να αποδίδουν στους οικείους Δήμους αντίστοιχα τέλη και φόρους όπως τα ξενοδοχεία. Ας καταλάβουν όλοι ότι η λειτουργία της Βραχυχρόνιας μίσθωσης, όπως ισχύει σήμερα, θα επιφέρει την σταδιακή μείωση της ποιότητας των προσφερομένων υπηρεσιών στο τουρισμό και ο λόγος θα είναι ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό δεν προσφέρουν αυτά που υπόσχονται ή διαφημίζουν.
Ο παρακάτω πίνακας είναι ενδεικτικός της ανάπτυξης των καταλυμάτων στο Πάτμο.
Ένας μεγάλος αριθμός των κλινών αυτών, των Airbnb δηλαδή, βρίσκεται στην κατοχή, ως επί το πλείστον, Ιταλών, Γερμανών, Άγγλων και Ελλήνων μη Πατμίων , οι οποίοι διατηρούν τα σπίτια ως εξοχικά για μερικές ημέρες και τον υπόλοιπο χρόνο τα διαθέτουν για βραχυχρόνια μίσθωση.
• Η θέσπιση της ψηφιακής κάρτας εργασίας από τη Πολιτεία παρά την άρνηση των ξενοδόχων και τη μη κατανόηση επίλυσης των ζητημάτων ΕΥΕΛΙΞΙΑΣ, θα επιφέρει επί πλέον ένα ανασταλτικό παράγοντα της ομαλής και ποιοτικής λειτουργίας των ξενοδοχείων και της Εστίασης. Θα χρειαστούμε επί πλέον προσωπικό, δικό μας λογιστήριο και περιττά έξοδα. Ουδείς αντιλαμβάνεται ότι με δεδομένο την εποχικότητα, την 24ωρη λειτουργία, τις 7 ημέρες την βδομάδα και επί 6 μήνες συνεχούς εργασίας , είναι αδύνατον η άψυχη κάρτα να καλύψει τις ανάγκες λειτουργίας των ξενοδοχείων. Εφόσον υπάρχει Συλλογική Σύμβαση Εργασίας μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων υπογεγραμμένη, που καλύπτει 100% και τις 2 πλευρές, η κάρτα θεωρείται περιττή, (δουλειά για να βρισκόμαστε δηλαδή) διότι δεν λύνει τις ιδιαιτερότητες του κλάδου, τον ανταγωνισμό και την ευελιξία σε εργοδότες και εργαζόμενους.
Μας προβληματίζει που Κυβέρνηση Δήμοι και ΜΜΕ πανηγυρίζουν για τα « ρεκόρ» των αφίξεων και των εσόδων του τουρισμού και δεν ασχολούνται για τις δυσκολίες που θα προξενήσει στο Ξενοδοχειακό κλάδο η κάρτα εργασίας.
• Σοβαρή έλλειψη προσωπικού και μάλιστα εξειδικευμένου. Δεν έχει λυθεί το οξύ θέμα της έλλειψης προσωπικού σε όλη την Ελλάδα και αυτό αποβαίνει εις βάρος της ποιότητας των προσφερομένων υπηρεσιών φιλοξενίας. Το προσωπικό που προσλαμβάνεται είναι ανειδίκευτο έχει μεγάλες απαιτήσεις, φεύγει και δεν ενημερώνει, αλλάζει αφεντικό κλπ. Οι ξενοδόχοι αγωνιούν , προβληματίζονται και δεν ξέρουν πώς θα εξελιχθεί η σεζόν με τέτοιες συνθήκες. Η πρόταση που ακούγεται για να έλθει προσωπικό από τρίτες χώρες και μάλιστα Ασιάτες και Αφρικανοί, δεν είναι και τόσο ιδανική καθ ότι η κουλτούρα, ο πολιτισμός και οι χαραχτήρες των ανθρώπων αυτών είναι εντελώς διαφορετικές από τις δικές μας.
• Πέραν όλων όμως οι ΥΠΟΔΟΜΕΣ είναι που χαρακτηρίζουν ένα ποιοτικό τουριστικό προορισμό και θα φέρω ως παράδειγμα της χώρας το νησί μας. Η Πάτμος που θέλει να πρωταγωνιστεί στον παγκόσμιο τουριστικό ορίζοντα, υστερεί υπερβολικά σε τουριστικά έργα. Υπάρχουν αρκετά ιδιωτικά γερασμένα καταλύματα που χρήζουν ανακαίνισης και αναβάθμισης. Πού είναι όμως η βοήθεια του κράτους να επιδοτήσει τους επιχειρηματίες; Τα τελευταία 15 χρόνια δεν κατασκευάστηκε κανένα νέο ξενοδοχείο και 8 από τα 45 έκλεισαν.
Υστερούμε όμως και σε Δημοτικές Τουριστικές Υποδομές και δεν υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός για το τι χρειαζόμαστε. Είμαστε ο μοναδικός τουριστικός προορισμός στην Ελλάδα χωρίς Αεροδρόμιο. Με 4 προσεγγίσεις εβδομαδιαίος από Πειραιά. Από το 2005 Υδροπλάνα ακούμε και Υδροπλάνα δεν βλέπουμε. Χρειαζόμαστε έργα, οδοποιίας, καθαριότητας, ευπρεπισμού, παρκινγκ, μία επί πλέον προβλήτα αποκλειστικά για τα κρουαζιερόπλοια, έργα ύδρευσης και αποχέτευσης και πολλά άλλα.
Για τα Δημοτικά έργα χρειάζεται ν αλλάξει και η νοοτροπία που επικρατεί στο Δήμο, διότι τα προβλήματα δεν λύνονται με επικοινωνιακά ΤΡΥΚ, ούτε με κινήσεις εντυπωσιασμού, υπεροψία και απραξία και όταν αποφασίζει ένα Δημοτικό Συμβούλιο ένα αναγκαίο έργο να μην έρχεται ο επόμενος Δήμαρχος να το ακυρώνει ή να αλλάζει τον σχεδιασμό του, χωρίς σοβαρή αιτιολόγηση και το έργο να πηγαίνει στις καλένδες της γραφειοκρατίας και τέλος να χάνεται μαζί με τις εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ του Πατινιώτικου λαού.
Για τους λόγους αυτούς ως Πρόεδρος των Ξενοδόχων «κρούω το κώδωνα του κινδύνου» ότι η ακύρωση αναγκαίων έργων τουριστικής αναβάθμισης, όπως το κλειστό Γυμναστήριο, το MASTER PLAN του λιμανιού, η νέα προβλήτα και πολλά άλλα, με αστείες δικαιολογίες, πλήττουν καίρια την τουριστική αναβάθμιση του νησιού, την επιβίωση των επαγγελματιών και των κατοίκων και υποβαθμίζουν και απαξιώνουν τον τουριστικό προορισμό και είναι κρίμα για την Πάτμο που θέλει να πρωταγωνιστεί στη παγκόσμια τουριστική αγορά.
Τέτοια φαινόμενα παρουσιάζονται και σε άλλες τουριστικές περιοχές της χώρας.
