patmosweb330

elin330

aegeanlab

Σπάσανε τα τρεχαντήρια! Σε 10 χρόνια δεν θα υπάρχει ψαράς στο νησί. Θα τρώμε τυποποιημένα και κατεψυγμένα.

Με αφορμή την καμπάνια #savekaikia# της περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου   για την διάσωση των παραδοσιακών σκαφών,  θυμίζουμε το θέμα που είχαμε δημοσιεύσει  το 2012 όταν στο νησί μας σπάσανε τα πρώτα καίκια. Στο δημοσίευμα υπάρχει μία ενδιαφέρουσα συνέντευξη του τότε προέδρου των αλιέων κ. Μιχάλη Πουλιέζου.  SPASMENA_KARABIA

Τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργηθεί πανικός και αβεβαιότητα στους παραδοσιακούς επαγγελματίες ψαράδες, με αποτέλεσμα να οδηγούνται στην επαγγελματική εφεδρεία.

Από τη μία, συμπεράσματα ερευνών όπως , «Χωρίς ψάρια κινδυνεύει να μείνει το Αιγαίο». «Τα ιχθυοαποθέματα   στο ανατολικό Αιγαίο (Σάμο, Ικαρία, Φούρνους και βόρεια Δωδεκάνησα, προσεγγίζουν τα όρια της κατάρρευσης», η εφαρμογή του νέου Μεσογειακού κανονισμού, που «Καταργεί το ψάρεμα με τις βιντζότρατες» δημιουργεί άνεργους ψαράδες το χειμώνα, από την άλλη η τοπική αυτοδιοίκηση με την πολιτεία που δεν οργανώνουν τον επαγγελματικό προσανατολισμό του πληθυσμού στον πρωτογενή τομέα για νέα γενιά ψαράδων, έχουν οδηγήσει σε απόγνωση τους επαγγελματίες ψαράδες και απωθούν τους νέους από το επάγγελμα του ψαρά.

Τα νησιά και οι παράκτιες περιοχές είναι απόλυτα εξαρτημένες από τις εποχιακές τουριστικές υπηρεσίες και αντί να δοθούν κίνητρα για να αξιοποιηθεί η αλιεία ως αλιευτικός εναλλακτικός τουρισμός, αφανίζουν τους ψαράδες. Γεγονός είναι, ότι οι έρευνες   περιβαλλοντικών ινστιτούτων για την προστασία της βιοποικιλότητας των θαλασσών, κυρίως του ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ που εδρεύει στην Ικαρία, καταδεικνύουν   ότι     τα πιο συνηθισμένα είδη που αλιεύονται στην περιοχή του ανατολικού Αιγαίου (σκορπίνα, μπαρμπούνι, σουπιά και γόπα), μειώθηκαν σε ποσοστό 60%.

Η μείωση των αλιευμάτων στα πιο εμπορικά είδη (συναγρίδα, σαργός, κουτσομούρα, λυθρίνι και σκαθάρι) προσεγγίζει το 88% και όπως έχει δηλώσει η υδροβιολόγος κ. Αναστασία Μήλιου, μία από τις χειρότερες χρονιές που υπήρξαν ποτέ στην αλιευτική παραγωγή είναι αυτή που περνάμε.  Οι παραδοσιακοί ψαράδες μας, αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα. Όχι μόνο δεν υπάρχουν ψάρια, αλλά δεν υπάρχει   διαδοχή σε νέα γενιά ψαράδων. Για   τη φτώχεια   της θάλασσας, ενοχοποιούν τους παραδοσιακούς ψαράδες   και   υπογράφονται νόμοι   για την εξαφάνιση τους, με τους οποίους δεν συμφωνούν, γιατί όχι μόνο κάνουν το πιάτο τους φτωχότερο, αλλά δημιουργούν σύγχυση στην κοινωνία για τους πραγματικούς ενόχους.

ΚΟΨΑΝΕ  ΤΑ ΚΑΪΚΙΑ

Τις τελευταίες μέρες γράφτηκε η τελευταία πράξη των   παραδοσιακών σκαφών που αποσύρθηκαν από την παράκτια αλιεία με το νόμο για τις βιντζότρατες ή πεζότρατες με το κόψιμο τους. Τα καίκια αυτά ήταν τρεχαντήρια, μικρά σε μέγεθος και δεν μπορούν να ψαρεύουν στα 3 ναυτικά μίλια   από την ακτή και σε βάθος μεγαλύτερο των 50 μέτρων, που ορίζει ο νέος νόμος. Τα έσπασαν μπροστά στον επόπτη αλιείας κ. Ιερεμία και τον υπεύθυνο του λιμεναρχείου , και τα στοίβαξαν   στην περιοχή πάνω από το στρατόπεδο. Ο αέρας   η βροχή θα τα κάνουν κουφάρια και ο χρόνος θα τα θάψει στη λήθη, ενώ θα μπορούσαν όπως είχαν ζητήσει οι ψαράδες, να εκτεθούν σε κάποιο χώρο για να αποτελέσουν γνώση   μιας  εποχής που σιγά -σιγά σβήνει. 

Επειδή δεν δίνουν κάποια άλλη παράταση για τα καΐκια της πεζότρατας, ζητήσανε από τους ψαράδες να τα κόψουνε στη μέση αποζημιώνοντας τους με ένα ποσό, περίπου στο μισό της αξίας τους. Ο πρόεδρος του σωματείου πρότεινε να γίνει ένα μουσείο.  "Χάνονται τα σκαριά αυτά μας είπε. Άλλο σκάφος είναι 25 χρονών, άλλο 30 , όλα τρεχαντήρια 9,50 έως 12 μέτρα, και αποτελούν τον κόπο μιας ζωής του καθενός. Τα λυπάσαι να τα σπάσεις. Αντί να τα κόψουνε ζήτησα να τα εκθέσουμε σε κάποιο χώρο που   μας παραχώρησε ο Δήμος και όσο αντέξουνε. Ενημερώσαμε και τον αντιπεριφερειάρχη κ. Παμπάκα όταν ήρθε στο νησί αλλά ενώ περιμέναμε ότι θα το δεχθούν τελικά δεν το δέχθηκαν και επειδή αν δεν τα κόψουμε δεν θα πάρουμε την αποζημίωση... τα κόψαμε".

Και όλα αυτά συμβαίνουν όπως λένε οι ψαράδες, χωρίς η Ε.Ε. να έχει τεκμηριωμένες επιστημονικές αποδείξεις ότι προκαλείται ζημιά στο θαλάσσιο περιβάλλον. Μάλιστα σε σχετική έκθεση του ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών)μία βιντζότρατα προκαλεί λιγότερη ζημιά απ' ό,τι η άγκυρα ενός σκάφους αναψυχής.

Τα σωματεία των βιντζότρατων καταγγέλουν ότι στόχος είναι να συγκεντρωθεί η αλιευτική δραστηριότητα σε καρτέλ, να χτυπηθούν οι μικρομεσαίοι ψαράδες και να πάρει προβάδισμα η ιχθυοκαλλιέργεια και οι πολυεθνικές που την ελέγχουν. Δηλαδή συγκεντροποίηση του κλάδου με τα αναπόφευκτα φαινόμενα αισχροκέρδειας, ακρίβειας και... διατροφικών σκανδάλων όπως συμβαίνουν στην παραγωγή κρέατος και πουλερικών.

Ζητήσαμε από τον πρόεδρο των ψαράδων της Πάτμου κ. Μιχάλη Πουλιέζο να μας πει τη γνώμη του για το ρόλο της βιντζότρατας στην καταστροφή του βυθού και των ψαριών καθώς και στο μέλλον της αλιείας στο νησί μας.

Μιχ. Πουλιέζος: Ήτανε φοβερό λάθος, να σταματήσουνε τις   πεζότρατες. Έλεγαν ότι   φταίνε γιατί σαρώνουνε το βυθό και κάνανε τα αδύνατα δυνατά και τις κόψανε. Οι πεζότρατες ήρθανε να   αυξήσουμε το εισόδημα του χειμώνα. Τώρα πάλι μείναμε χωρίς δουλειά και ξαναγυρίσαμε στα παλιά. Το χειμώνα ζούσανε τόσες οικογένειες. Δούλευε κόσμος. Με μια μαρίδα και ένα χορταράκι ο άλλος είχε τη δυνατότητα να πορευτεί. Τις κόψανε. Λάθος χοντρό. Πρώτα για την οικονομία, γιατί απασχολούνταν κόσμος. Στην Πάτμο π.χ., είχαμε 6 καΐκια που σε κάθε καΐκι δουλεύανε 3-4 άτομα. Η Δωδεκάνησος είχε 35 καΐκια. Εγώ έχω ζήσει από παιδί τη θάλασσα, ναι μεν συμφωνώ ότι , η μορφολογία του βυθού τότε, με αυτή που βλέπω σήμερα είναι η μέρα με τη νύχτα, αλλά δεν συμφωνώ με αυτά που λένε ότι φταίνε.   Για μένα, η καταστροφή της θάλασσας δεν είναι οι πεζότρατες, είναι τα τοξικά απόβλητα της Μεσογείου που πέφτουν τόνοι στη θάλασσα. Αυτά είναι η μεγάλη καταστροφή.

Χθες συγκεκριμένα, (αρχές Σεπτεμβρίου), ο γαμπρός μου με την κόρη μου, πήγανε όπως κάθε Σαββατοκύριακο απογευματάκι στο Μέρικα να παίξουνε τα παιδιά και να κάνουνε πικνίκ. Ο καιρός ήτανε προβέζα και μου είπε ο γαμπρός μου, ότι το φύκι ήταν κάτω. Όταν μου το είπε του λέω για να τον πειράξω: «Tόκοψε η τράτα» γιατί λέγανε ότι το κόβει η τράτα. Όλα έχουν αλλάξει. Αυτό που λέγαμε μαρούλι έχει αλλάξει. Το φυτοπλαγκτόν, το κατσαρίδι, το φύκι, έχουν εξαλειφτεί. Η θάλασσα έγινε βούρκος. Μειώθηκαν οι πληθυσμοί των ψαριών. Έχουν αλλάξει και τα είδη ψαριών. Η θάλασσα ανέβασε μεγάλη θερμοκρασία.   Δουλεύω γρι-γρι από το 1980. Τον γαύρο δεν τον ξέραμε. Τώρα στην Πάτμο είναι θησαυρός.   Απεναντίας οι σκορπιοί, οι χάνοι, υπάρχουν σε πολύ μικρή ποσότητα.

Εποχικότητα υπάρχει;    Όχι μας απαντά. Την τελευταία δεκαετία έχω δει τρεις φορές το χρόνο αυγομένα ψάρια. Είναι πρωτοφανές. Εμείς ξέραμε ότι το μαγιάτικο αυγόνει τον Φεβρουάριο. Μαρίδες πιάνω το Γενάρη και είναι αυγομένες . Ναι μεν υπάρχει υπεραλίευση αλλά δεν είναι   λόγος αλλαγής της αλιείας. Στα χρόνια των πατεράδων μας ήταν αλλιώς η αλιεία. Τις δεκαετίες του 50 και 60 τα ψάρια ήταν η καθημερινή τροφή του φτωχού Πατινιώτη. Τότε υπήρχε ενδιαφέρον στη θάλασσα. Υπήρχαν ψάρια. Υπήρχαν όμως και ψαράδες. Δυστυχώς έτσι όπως πάνε τα πράγματα, τα επόμενα χρόνια δεν θα υπάρχει ψαράς στην Πάτμο.

Γιατί ρωτάμε; Το κράτος δεν μας βοήθησε. Δεν στάθηκε κοντά στους παραδοσιακούς ψαράδες να   βοηθήσει σε γνώση για τις   επιδοτήσεις και την ανάπτυξη του επαγγέλματος μας. Εμείς οι περισσότεροι ήμασταν αμόρφωτοι δεν ξέραμε. Μόνο 2-3 ψαράδες βοηθήθηκαν. Τις επιδοτήσεις τις έτρωγαν πάντα αυτοί που ήταν κοντά στα πράγματα. Τη μεγάλη μερίδα την έπαιρνε η Κάλυμνος. Έχουν προσβάσεις περισσότερες με το κράτος και τις Βρυξέλες, έχουν τις δημόσιες υπηρεσίες κοντά. Εμείς αν και ήμαστε υπό την εποπτεία της Καλύμνου τα μαθαίνουμε ως τετελεσμένα γεγονότα. Που πάει η αλιεία στο νησί μας; Στις οικογένειες που ξέρω, μόνο των αδελφών μου τα παιδιά   ασχολούνται, εγώ για λόγους υγείας έχω πουλήσει το καΐκι μου, δεν έχει ζωή η αλιεία, συρρικνώνεται.

Στην Πάτμο σε λίγα χρόνια δεν θα υπάρχουν ψαράδες. Ο Διονύσης ο Κλεούδης κόβει το καΐκι του και δεν θα αγοράσει άλλο. Ο Σταύρος ο Μελιανός το ίδιο και θα ασχολείται με μια μεγάλη ανεμότρατα που είναι σε άλλη κατηγορία παράκτιας αλιείας. Ο αδελφός μου ο Γεράσιμος ασχολείται με το γρι-γρι. Οι παραδοσιακοί παραγαδιάρηδες σιγά-σιγά εξαφανίζονται. Τα δάνεια έχουν κοπεί από την αγροτική τράπεζα. Πήρα για να αγοράσω ένα μικρό καϊκάκι, γιατί πριν 9 χρόνια πούλησα το δικό μου λόγω υγείας, και μου είπανε ότι δεν έχουνε λεφτά, είναι για κάτω από 35 χρονών και τα παίρνουν οι επιτήδειοι. Και δεν βλέπω κανέναν νέο άνθρωπο να ενδιαφέρεται .

Σε μια δεκαετία αν οι πολιτικές της Ε.Ε, της Ελλάδας και του δήμου μας, δεν στηρίξουν τους ψαράδες της παράκτιας αλιείας, δεν θα υπάρχει ψαράς και θα τρώμε, τυποποιημένα-κατεψυγμένα κ.λ.π.