Από τα πρώτα μαθητικά μας χρόνια διδασκόμαστε ότι το νερό είναι εντελώς απαραίτητο για την ύπαρξη της ζωής. Ο άνθρωπος μπορεί υπό προϋποθέσεις να στερηθεί οποιοδήποτε άλλο αγαθό, χωρίς νερό όμως δεν μπορεί να επιβιώσει παρά ελάχιστες ώρες. Κατ' αντιστοιχία, λοιπόν, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το πρώτο αγαθό που πρέπει να εξασφαλίσει μια συντεταγμένη πολιτεία στους πολίτες της είναι το πόσιμο νερό. Κι αν αυτό είναι ακόμα σχετικά εύκολο στην ηπειρωτική χώρα, στα μικρά άνυδρα νησιά της Περιφέρειάς μας αποτελεί δυσεπίλυτο πρόβλημα.

Όπως όλοι γνωρίζουμε, μέχρι σήμερα τα νησιά μας εξαρτώνται απόλυτα από τα υδροφόρα πλοία, τα οποία το κράτος μισθώνει για να τα εφοδιάζουν με πόσιμο νερό, έναντι υψηλότατου τιμήματος (περίπου 10 ευρώ ανά κυβικό μέτρο). Εάν για οποιοδήποτε λόγο το πλοίο δεν έλθει, δημιουργείται αμέσως πρόβλημα, κάτι που έγινε σαφές πέρυσι τον Απρίλιο και τον Μάιο, όταν αρκετές κατοικίες στην Σκάλα έμειναν επί αρκετές ημέρες χωρίς νερό.

Προκειμένου τα νησιά μας να απεξαρτηθούν από τα υδροφόρα πλοία και να δοθεί μια μόνιμη λύση στο πρόβλημα της λειψυδρίας, ήδη από τη δεκαετία του 1990 ξεκίνησε μια προσπάθεια για την υλοποίηση πολυδάπανων έργων κατασκευής φραγμάτων και λιμνοδεξαμενών στα άνυδρα νησιά, ώστε να συγκεντρώνεται το βρόχινο νερό και να χρησιμοποιείται για αρδευτική και οικιακή χρήση. Τα έργα αυτά για τα οποία ξοδεύτηκε πακτωλός χρημάτων (μόνο στο νησί μας το κόστος κατασκευής του φράγματος Λιβαδίου και του αγωγού μεταφοράς του νερού μέχρι τη Χώρα θα υπερβεί τα πέντε εκατομμύρια ευρώ), άλλοτε είχαν σχετική επιτυχία (όπως στο νησί μας) και άλλοτε απέτυχαν παταγωδώς (π.χ. στη Λέρο και το Καστελόριζο). Σε κάθε περίπτωση, τα έργα αυτού του είδους δύνανται να δώσουν λύση στο πρόβλημα της λειψυδρίας σε περιόδους που υπάρχουν αρκετές βροχοπτώσεις. Αντίθετα, σε μια άνυδρη ή με λίγες βροχοπτώσεις περίοδο, οι συγκεντρούμενες ποσότητες νερού δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες.

Έτσι, το ελληνικό κράτος με μεγάλη καθυστέρηση κατανόησε ότι η λύση στο πρόβλημα της λειψυδρίας των μικρών νησιών ήταν αυτή που άλλες χώρες της περιοχής μας έχουν εφαρμόσει εδώ και πολλά χρόνια: Η αφαλάτωση. Δυστυχώς, όμως, ούτε για την υλοποίηση των έργων αυτών υπάρχει συγκεκριμένος προγραμματισμός. Είναι χαρακτηριστικό ότι επί υπουργίας Παυλίδη ανατέθηκε στην Εγνατία Οδός Α.Ε. να εκπονήσει μελέτες για την εγκατάσταση συστημάτων αφαλάτωσης σε πολλά νησιά, μεταξύ των οποίων και η Πάτμος (στην περιοχή Αγριολιβαδίου). Όμως, μετά την απομάκρυνση Παυλίδη από την ηγεσία του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, αποφασίστηκε το ίδιο το Υπουργείο να αναλάβει τη διεξαγωγή διαγωνισμού για την εγκατάσταση συστημάτων αφαλάτωσης σε 15 νησιά, μεταξύ των οποίων η Πάτμος και οι Αρκοί. Μάλιστα, για το λόγο αυτό υπογράφηκε και σχετική Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ του Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και του Δήμου Πάτμου το καλοκαίρι του 2009.

Η αλλαγή κυβέρνησης τον Οκτώβριο του 2009 επέφερε και νέα αλλαγή στην τακτική του κράτους στο ζήτημα υλοποίησης των αφαλατώσεων. Η αρμόδια Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής προτρέπει πλέον τον Δήμο Πάτμου να διεξάγει ο ίδιος την διαδικασία του διαγωνισμού για την εγκατάσταση μονάδας αφαλάτωσης στην περιοχή των δεξαμενών Συνοδινού, την οποία το Δημοτικό Συμβούλιό του επέλεξε. Την ίδια ώρα, όμως, ο Περιφερειάρχης κ. Μαχαιρίδης επιμένει ότι η καλύτερη λύση είναι η υλοποίηση της ώριμης μελέτης που είχε εκπονήσει η Εγνατία Οδός Α.Ε. για την εγκατάσταση μονάδας αφαλάτωσης στο Αγριολιβάδι. Τέλος, πριν από λίγες μέρες δημοσιεύτηκε στον Τύπο η πρόθεση των συναρμόδιων υπουργείων να ιδρύσουν την ΕΥΔΑΠ Νήσων, η οποία θα αναλάβει την πλήρη διαχείριση των δικτύων ύδρευσης ? αποχέτευσης και την υλοποίηση των απαιτούμενων έργων, σε όσα νησιά υπογράψουν με αυτήν Προγραμματική Σύμβαση.

Ενώ, όμως, το κράτος αδυνατεί να αποφασίσει πώς θα υλοποιήσει το κρίσιμης σημασίας έργο των αφαλατώσεων, φαίνεται πως ο ιδιωτικός τομέας υπήρξε και σε αυτό το πεδίο πιο αποτελεσματικός. Στην Μήλο, έχει υλοποιηθεί σύγχρονη μονάδα αφαλάτωσης από ιδιωτική εταιρεία, η οποία την μελέτησε και την κατασκεύασε χωρίς καμία συμμετοχή κρατικού φορέα, ενώ ο Δήμος Μήλου προμηθεύεται πλέον νερό από αυτήν.

Μετά από αυτά τίθεται το ερώτημα: Και τι πρέπει να κάνει ο Δήμος Πάτμου για να λύσει το πρόβλημα της λειψυδρίας; Κατά την άποψή μας, η απάντηση στο ερώτημα αυτό μπορεί να δοθεί αναλύοντας τα υπάρχοντα δεδομένα, που είναι τα εξής:

1) Το νερό είναι δημόσιο κοινωνικό αγαθό, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να παραχωρηθεί σε εταιρείες που λειτουργούν με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Εάν κάποια ιδιωτική εταιρεία καταστεί αποκλειστικός πάροχος του νερού, υπάρχει κίνδυνος να εφαρμόσει τιμολογιακές και άλλες πολιτικές, οι οποίες θα πλήξουν το κοινωνικό σύνολο. Ο ιδιώτης επενδυτής θα επιδιώκει σε κάθε περίπτωση να καλύψει το κόστος λειτουργίας και να διασφαλίζει τα κέρδη του, αναπροσαρμόζοντας τα τιμολόγια όσο χρειαστεί. Ευαισθησίες όπως αυτές που εκφράστηκαν από την πρόσφατη Απόφαση του Δ.Σ. Πάτμου περί μηδενικών αυξήσεων (λόγω της οικονομικής κρίσης), δεν θα υπάρχουν.

2) Για λόγους που δεν είναι της παρούσης να αναλυθούν, ο Δήμος Πάτμου και οι υπηρεσίες της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου που τον υποστηρίζουν σε τεχνικά θέματα δεν έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να προωθήσουν την ταχεία ολοκλήρωση της μελέτης και ωρίμανσης έργων. Το γεγονός ότι οι μελέτες του Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. και της ύδρευσης - αποχέτευσης σέρνονται επί 7-8 χρόνια μιλά από μόνο του. Άρα, θα ήταν προτιμότερο η μελέτη του έργου και η ένταξή του στο Ε.Σ.Π.Α. να ανατεθεί σε κάποιον φορέα με εχέγγυα μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας.

3) Η επιλογή της θέσης εγκατάστασης των μονάδων αφαλάτωσης θα πρέπει να γίνει με διαφάνεια και σοβαρότητα, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους του ζητήματος. Η επιλεγείσα από τον Δήμο Πάτμου θέση στην περιοχή των δεξαμενών (Συνοδινού) έχει αναμφίβολα πλεονεκτήματα. Βρίσκεται σε σημείο που δεν είναι ορατό από τους βασικούς οικισμούς του νησιού, δίπλα στις δημοτικές δεξαμενές και το ενδιάμεσο αντλιοστάσιο του αγωγού μεταφοράς του νερού του φράγματος. Όμως, υπάρχει κι ένα σοβαρό ερώτημα: Μήπως το γεγονός ότι η επιλεγείσα θέση για την εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης απέχει μόλις τετρακόσια (400) μέτρα από την εγκατάσταση του βιολογικού καθαρισμού, δημιουργεί πρόβλημα;

Σε κάθε περίπτωση, η όποια απόφαση πρέπει να ληφθεί τάχιστα με την μέγιστη δυνατή συμμετοχή των πολιτών του νησιού (θα μπορούσε π.χ. να οργανωθεί συνέλευση και να γίνει ενημέρωση από ειδικούς), ώστε να κινηθούν οι διαδικασίες σύνταξης της μελέτης και υλοποίησης του έργου με χρηματοδότηση από το Ε.Σ.Π.Α. Τα χρήματα για την υλοποίηση έργων στην Περιφέρειά μας είναι γενικά περιορισμένα και θα τα απορροφήσει όποιος προλάβει να ετοιμαστεί έγκαιρα. Επομένως, δεν υπάρχει άλλος χρόνος για χάσιμο. Σε αντίθετη περίπτωση, φοβούμαστε ότι τα γεγονότα του περασμένου Απριλίου ? Μαΐου, οπότε πολλές κατοικίες στη Σκάλας έμειναν επί αρκετές ημέρες χωρίς νερό, θα επαναληφθούν πολλές φορές στο μέλλον.

fΚοινοποίησέ το στους φίλους σου

Tweet