Μια διήμερη εκδρομή στην περιοχή των Πρεσπών μας έδωσε την ευκαιρία για άλλη μια φορά να διαπιστώσουμε, πως η Ελλάδα μας, είναι μια πανέμορφη χώρα και κάθε προορισμός της μικρός ή μεγάλος, σου προσφέρει γνώση και σε κάνει πλουσιότερο.

Γνώση για το περιβάλλον, τον πολιτισμό, τη γευσιγνωσία, την ιστορία.
Οι τόποι μας είναι αλληλένδετοι και όλοι μαζί αποτελούν την Ελλάδα μας.
Οι Πρέσπες βρίσκονται στο Ν. Φλώρινας στη Δυτική Μακεδονία. Η μικρή Πρέσπα βρίσκεται σχεδόν ολόκληρη εντός των συνόρων της Ελλάδας, ένα μικρό τμήμα της βρίσκεται εντός της Αλβανίας.
Το μεγαλύτερο μέρος της Μεγάλης Πρέσπας βρίσκεται στη FYROM, ένα μέρος στην Αλβανία και ένα ακόμα στην Ελλάδα.
Οι Πρέσπες είναι ένας σημαντικός βιότοπος για πολλά σπάνια πουλιά, για την προστασία των οποίων δημιουργήθηκε ο Εθνικός Δρυμός των Πρεσπών.
Φορέας διαχείρισης του, που ιδρύθηκε από την ελληνική πολιτεία, είναι εξαμελής επιτροπή αποτελούμενη από το Δήμο Πρεσπών, το ΥΠΕΧΩΔΕ, την περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας , τον τοπικό οργανισμό Εγγείων Βελτιώσεων/ΤΟΕΒ και την εταιρεία Προστασίας των Πρεσπών.
Το Φεβρουάριο του 2000 η περιοχή των λιμνών κηρύχθηκε Βαλκανικό Πάρκο και προστατεύεται.
Οι Πρέσπες είναι ο μεγαλύτερος εθνικός δρυμός της Ελλάδας με έκταση 250 τ.χμ και ως δρυμός καταγράφηκε το 1974.
Το 1991 δημιουργήθηκε η Εταιρία Προστασίας Πρεσπών με τη βοήθεια της WWF που στήριξε τις προσπάθειες του τοπικού πληθυσμού να αναδείξουν και να προστατέψουν το φυσικό πλούτο της περιοχής τους και στις 2 Φεβρουαρίου του 2000, Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων, ιδρύθηκε με κοινή διακήρυξη των πρωθυπουργών των τριών χωρών που μοιράζονται την Πρέσπα, και μετά από σχετική πρόταση της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών και του WWF Ελλάς Πάρκου Πρεσπών, το ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΡΕΣΠΩΝ η πρώτη διασυνοριακή προστατευόμενη περιοχή στα Βαλκάνια.
Η λίμνη μικρή Πρέσπα προστατεύεται και από τη συνθήκη Ραμσάρ ως μοναδικός υγροβιότοπος, τα δε παραλίμνια χωριά Ψαράδες και  Γερμανός αποτελούν προστατευμένους παραδοσιακούς οικισμούς του Δρυμού.
Το δάσος της περιοχής είναι από τα πιο πλούσια της χώρας μας και καλύπτεται από βελανιδιές, πανύψηλες οξιές, σημύδες αλλά και από δέντρα μοναδικά στον ελληνικό χώρο, όπως η κενταύρια Πρέσπα, το δάσος αρκεύθου, και τα υπεραιωνόβια βουνοκυπάρισσα.
Όσον αφορά την πτηνοπανίδα έχει τη μεγαλύτερη αποικία Αργυροπελεκάνων στον κόσμο.
Εκτός από αργυροπελεκάνους μπορεί κανείς να δει ροδοπελεκάνους, λαγγόνες, σταχτοτσικνιάδες, αργυροτσιακνιάδες, νυχτοκόρακες, χαλκόκοτες, σταχτόχηνες, κορμοράνους και άλλα σπάνια είδη πουλιών.

Στις παραλίμνιες περιοχές ζουν λίγες βίδρες, μικρόσωμα ζώα που ζουν στις όχθες των ορεινών ποταμών και των λιμνών και μόνο όπου τα νερά είναι πολύ καθαρά. Η βίδρα, αποτελεί σημαντικό δείκτη υγείας των ορεινών υδάτων, προστατεύεται δε αυστηρά σε όλες τις χώρες της Ε.Ε.
Στη μεγάλη Πρέσπα ζουν 17 είδη ψαριών όπως το γριβάδι (κυπρίνος), χέλια, τσιρόνια, πλατίκες, κέφαλοι κ.α.
Όλο το χρόνο μπορείτε να δείτε σε όλη την περιοχή νάνες αγελάδες (είναι ενήλικες αγελάδες αλλά έχουν το μέγεθος νεαρών μοσχαριών) και την άνοιξη μέσα στα υγρολίβαδα των λιμνών τους μοναδικούς νεροβούβαλους.
Στη ορεινή περιοχή μπορείτε επίσης να συναντήσετε αρκούδες που προστατεύονται από την περιβαλλοντική οργάνωση Arktouros
Ο Δήμος Πρεσπών ο τρίτος σε έκταση Δήμος της Χώρας μας έχει πληθυσμό μόνο 1600 κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία απογραφή.
Προορισμός μας η Μεγάλη Πρέσπα και το νησί Ψαράδες ιδανικό ορμητήριό μας για τις περιπλανήσεις στις Πρέσπες, γιατί διαθέτει μικρούς ξενώνες και ταβερνούλες με καλομαγειρεμμένο φαγητό.
Κατοικείται από 60 κατοίκους που ασχολούνται με την παραγωγή φασολιών την κτηνοτροφία και το ψάρεμα.
Ένα χωριουδάκι ξαπλωμένο στις όχθες τις Μεγάλης Πρέσπας με παραδοσιακή αρχιτεκτονική που αξιοποιείται σήμερα τουριστικά.
Κλείσαμε στο κατάλυμα «Η ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ» του Γερμανού Χριστιανόπουλου.
Ξεκινήσαμε 4 και μισή με το ΙΧ μας από Θεσσαλονίκη και ακολουθώντας την διαδρομή Βέροια, Καστοριά , Σιάτιστα , από την Νέα Εγνατία οδό, φτάσαμε γύρω στις 7 και μισή το βράδυ στο ζεστό κατάλυμα του Γερμανού που ενημερωμένος , κάθε τόσο του τηλεφωνούσαμε για να μας βεβαιώσει ότι πάμε καλά, νύχτα ήταν εξάλλου, πρώτη φορά πηγαίναμε.
Η διαδρομή αυτή είναι μια από τις ομορφότερες ορεινές διαδρομές της βόρειας Ελλάδας. Ο δρόμος περνά μέσα από καταπράσινες πλαγιές με φοβερή βλάστηση πολλά μονοπάτια και εναλλαγή χρωμάτων που σε μαγεύει. Την απολαύσαμε στην επιστροφή γιατί το σκοτάδι της νύχτας όταν πηγαίναμε ήταν βαθύ. Ανηφορίζοντας τις απόκρημνες πλαγιές του όρους Βροντερό φτάσαμε στο χωριό Ψαράδες.
Η Μεγάλη Πρέσπα απλωνόταν ατέλειωτη σαν θάλασσα, καθρέπτιζε το φως του Φεγγαριού, ήταν δύο μέρες πριν την πανσέληνο, αλλά κοιμόταν. Τα φωτισμένα κλειστά παράθυρα, η μυρουδιά από το καμένο ξύλο στο τζάκι και τα μεγαλόσωμα σκυλιά που περιφερόταν, θύμιζε ότι κατοικείται.
Το κρύο δεν ήταν τσουχτερό, αλλά σύμφωνα με την ΕΜΥ τη νύχτα θα έφθανε στους -3ο .
Αφήσαμε τα πράγματα μας στο δωμάτιο που έβλεπε τη λίμνη. Κατεβήκαμε στην ταβέρνα που ήταν στο ισόγειο.
Ο Γερμανός, όπως μας είχε υποσχεθεί, μας περίμενε με τσίπουρο, ψητές φέτες ψωμιού, αλειμμένες με λειωμένη πιπεριά ( πατέ) και τυρί, κάτι σαν τον δικό μας τάκο.
Ένα τεράστιο τζάκι με κούτσουρα άναβε και ζέσταινε το χώρο. Ήταν πανέμορφα. Ο Γερμανός, η αδελφή του Χριστίνα .και οι πελάτες, κυρίως νέοι του χωριού και επισκέπτες, απολάμβαναν το κρασί τους με μεζέ και παρακολουθούσαν τηλεόραση.
«Οι νέοι θέλουν να φεύγουν από το χωριό γιατί δεν έχει να κάνεις πολλά πράγματα.
Κι εγώ είχα φύγει μας λέει ο Γερμανός, αλλά γύρισα όταν χάσαμε και τους δύο γονείς μας σε τροχαίο και ανέλαβα με την αδελφή μου τη δουλειά τους. Τα δωμάτια και την ταβέρνα. Αύριο Κυριακή θα γίνεται χαμός εδώ προσθέτει. Έρχονται πούλμαν από Θεσσαλονίκη, Φλώρινα, Βόλο και Αθήνα για μια μέρα. Έχουμε όμως και τους επισκέπτες που μένουν εδώ για πολλές μέρες. Και αυτό γίνεται όλο το χρόνο με έξαρση τους καλοκαιρινούς μήνες. Αύριο θα σας πάω με την βάρκα μου να σας δείξω τη λίμνη. Να δείτε τα ασκηταριά με τις βραχογραφίες που φιλοτέχνησαν οι ασκητές και σώζονται μέχρι σήμερα.” Δυστυχώς όμως δεν πήγαμε την επομένη γιατί χάλασε ο καιρός και ο κυματισμός της λίμνης δεν μας το επέτρεπε.
Μας έδειξε όμως ένα άλμπουμ με φωτογραφίες από τα αξιοθέατα της λίμνης και τις βραχογραφίες που πράγματι ήταν εντυπωσιακό Κρίμα που δεν είχαμε χρόνο να τα δούμε την Δευτέρα γιατί αναχωρήσαμε.
Διαβάσαμε όμως σχετικά και μας είπαν στο χωριό: Στα νότια της λίμνης είναι κτισμένη η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος που χρονολογείται από τον 12ο αιώνα. Αυτό που εντυπωσιάζει περισσότερο είναι το εκκλησάκι της Παναγίας της Ελεούσας του 1410, χτισμένο μέσα σε βράχο, στην όχθη της λίμνης. Αξίζει να σημειώσουμε πως η περιοχή αποτελούσε τόπο ασκητισμού από τον 14ο έως και τον 18ο αιώνα. Για το λόγο αυτό, σε όλα σχεδόν τα βράχια και τις σπηλιές της νότιας όχθης της Μεγάλης Πρέσπας βρίσκονται ζωγραφισμένες βυζαντινές εικόνες και επιγραφές βυζαντινού και μεταβυζαντινού ασκητισμού.
Το πρωί ξυπνήσαμε πήραμε ένα πλούσιο πρωινό με πίτες(πρασόπιτα, τυρόπιτα) αυγά και καφέ. Κατεβήκαμε στην όχθη της λίμνης.
Πελεκάνοι και κορμοράνοι κολυμπούσαν στα νερά της. Πλωτές προβλήτες με δεμένες τις περίφημες χαρακτηριστικές ξύλινες βάρκες που χρησιμοποιούν οι ντόπιοι, και ονομάζουν πλάβες. Με μία από αυτές θα κάναμε την αξέχαστη βόλτα μας στα νερά της Μεγάλης Πρέσπας, αλλά ο καιρός δεν μας το επέτρεψε.
Με ορμητήριο το χωριό Ψαράδες ξεκινήσαμε τη εκδρομή μας στα χωριά των Πρεσπών. ¶γιος Γερμανός, Πύλη, Λαιμός, Καλλιθέα, και στο νησάκι Άγιος Αχίλλειος στη Μικρή Πρέσπα. Στο δρόμο για τον Άγιο Γερμανό συναντήσαμε το Πατουλίδειο Αθλητικό Κέντρο που κατασκευάστηκε με χρήματα του προγράμματος Αθήνα 2004 αλλά εγκαταλελειμμένο. (Το δικό μας Κλειστό ΄Γυμναστήριο με χρήματα από το ίδιο πρόγραμμα που δόθηκαν την ίδια χρονιά, ακόμα δεν έγινε.) 

Στο γήπεδο είχαν φυτρώσει κάθε λογής χόρτα και βότανα, όργανα δε γυμναστικής που θα έπρεπε να ήτανε στις αίθουσες του κλειστού γυμναστηρίου, ήταν αφημένα έξω στον προαύλιο χώρο και από τα τζάμια που είδαμε, εσωτερικά υπήρχε η εικόνα της ίδιας εγκατάλειψης.

 Κατασκευάστηκε «στο μέσον του πουθενά» «θα έπρεπε να κάνουμε πολλά χιλιόμετρα για να πάμε εκεί, μας είπαν νέοι της περιοχής και τώρα κάποιος χώρος του, χρησιμοποιείται από πολιτιστικό σύλλογο για την εκμάθηση παραδοσιακών χορών και την προετοιμασία τους σε εκδηλώσεις ». Γήπεδο μπάσκετ συναντήσαμε και στο χωριό Ψαράδες στην ίδια κατάσταση και όπως μας είπαν «γήπεδο έχουμε, αλλά δεν έχουμε ομάδα». Στον ίδιο δρόμο συναντήσαμε τον συνεταιρισμό της περιοχής, από όπου φεύγουν προς όλη την Ελλάδα τα τυποποιημένα προϊόντα των Πρεσπών οι γίγαντες και τα φασόλια.

Ο παραδοσιακός οικισμός του Αγίου Γερμανού, είναι το κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Αφήσαμε το αυτοκίνητο στη βάση του οικισμού και ανηφορίσαμε προς την πλατεία του χωριού. Έκανε πολύ κρύο. Ψάχναμε να βρούμε ένα καφέ για ζεστό τσάι αλλά ήταν κλειστά. Σταθήκαμε έξω από ένα παντοπωλείο – καφέ που είχε στημένα παραδοσιακά προϊόντα. Μπήκαμε μέσα. Ένα χωριάτικο δωμάτιο. Η κερά Χρυσούλα μας υποδέχθηκε. Ένα αγόρι 12-13 χρονών, το ένα από τα τρίδυμα , καθάριζε στο τραπέζι τα φασόλια. Κοντά και ο πατέρας του. Δουλεύουμε εδώ όλοι. Βοηθάνε και τα παιδιά. Μας έφτιαξε τσάι του βουνού με μέλι και λεμόνι και μας πρόσφερε λικέρ από αγριοκέρασο που έφτιαξε μόνη της. Η καλλιέργεια των φασολιών αποτελεί την κυριότερη πηγή εισοδημάτων. Είναι πασίγνωστο ότι τα φασόλια των Πρεσπών είναι πολύ γευστικά και πολύ βραστερά και η ζήτηση τους συνεχώς αυξάνεται. Παράγονται περίπου 25.000 τόνοι ετησίως. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες. Όπως Πλακέ, μεγαλόσπερμα Πρεσπών, Γίγαντες Ελέφαντες Πρεσπών, που έχουν κατοχυρωθεί ως προϊόντα «Προστατευμένης Γεωγραφικής Ένδειξης (Π.Γ.Ε.)  Άλλες καλλιεργήσιμες ποικιλίες είναι: Οι έγχρωμοι γίγαντες, τα μπαρμπούνια, οι χάντρες και τα «καθιστά φασόλια» (μπομπόνι, φίξ, παπούδα). 

Αξίζει να αναφέρουμε και τις περίφημες πιπεριές Φλωρίνης, που τις πουλάνε σε διάφορες εκδοχές και συνταγές, Όπως πατέ, μόνες τους η με μελιτζάνες.

Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε το γραφείο του πολιτιστικού τριγώνου Πρεσπών, και το γραφείο της Μη κερδοσκοπικής εταιρείας προστασίας των Πρεσπών, εκεί είναι εγκατεστημένες όλες οι περιβαλλοντικές οργανώσεις που το προστατεύουν.
Αφήσαμε τελευταία την ομώνυμη εκκλησία του αγίου Γερμανού, η οποία είναι σταυροειδής εγγεγραμμένη με τρούλο, του 11ου αιώνα.
Ο ναός είναι περιποιημένος και καλοσυντηρημένος με αυθεντικές τοιχογραφίες από την εποχή της κατασκευής του. Το πιο εντυπωσιακό όλων είναι οι χρωματισμοί σε φούξια και γαλάζιο του εσωτερικού του.
Στο ίδιο χωριό βρίσκεται και η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, του 1816 και ένα παραδοσιακό αποστακτήριο τσίπουρου.

'ΑΓΙΟΣ ΑΧΙΛΛΕΙΟΣ
Ένα εκπληκτικό καταπράσινο νησάκι στη Μικρή Πρέσπα που συνδέεται με την ξηρά με πεζογέφυρα.
Κατασκευάστηκε επί υπουργείας του κ. Γιώργου Λιάνη, όταν μέχρι τότε οι κάτοικοι και οι μαθητές που ήθελαν να πάνε στο σχολείο πέρναγαν την λίμνη με βάρκα και το χειμώνα η λίμνη πάγωνε. Πάνω σε τούτο το μικρό κομμάτι γης βρίσκονται λίγα σπιτάκια, μία ωραιότατη εκκλησία και τα ερείπια ενός μεγαλειώδους ναού, του Αγίου Αχίλλειου που χτίστηκε από τον Τσάρο Σαμουήλ τον 11ο αιώνα. Ο τσάρος Σαμουήλ είχε εγκαταστήσει στο νησί την πρωτεύουσα του βασιλείου του, όπου και έχτισε την επιβλητική ξυλόστεγη, τρίκλιτη βασιλική, στην οποία μετέφερε και τοποθέτησε τα λείψανα του Αγίου Αχιλλείου.
Επτά είσοδοι οδηγούσαν στον ναό, από τις οποίες πέντε στο νάρθηκα και ανά μια στο θρόνο στο κέντρο. Πάνω από το σύνθρονο, διατηρούνται δέκα οκτώ αψίδες ζωγραφισμένες με κόκκινο χρώμα που ανάγονται γύρω στο 1020.
Ανάμεσα τους αναγράφονται οι έδρες των επισκόπων που υπάγονταν στην Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας, την οποία ίδρυσε ο βυζαντινός αυτοκράτορας Βασίλειος Β’ μετά το 1018.
Με την ανασκαφική έρευνα των θερινών περιόδων 1996-1998 στα νότια της βασιλικής αποκαλύφθηκαν ένα κοιμητήριο με 160 τάφους μεσοβυζαντινής και υστεροβυζαντινής περιόδου και οι χώροι ενός τριμερούς προσκτίσματος της βασιλικής. Παράλληλα ήρθαν στο φως στοιχεία για την καταστροφή και εγκατάλειψη της εκκλησίας. Η τυπολογία των τάφων, τα τηρούμενα χριστιανικά ταφικά έθιμα, τα συνοδευτικά κοσμήματα των νεκρών και τα λίγα αργυρά και χάλκινα νομίσματα χρονολογούν την χρήση του κοιμητηρίου από τα μέσα του 12ου έως τα τέλη του 14ου αι., δηλαδή την εποχή ακμής της βυζαντινής Πρέσπας.
Σε διάφορα σημεία στις ανατολικές όχθες της λίμνης, στον βυθό, υπάρχουν πάσσαλοι κατοικιών λιμναίων οικισμών της νεολιθικής περιόδου.
Σήμερα στην τρίκλιτη βασιλική του αγίου Αχιλλείου τελούνται κάθε χρόνο τα ΠΡΕΣΠΕΙΑ .

fΚοινοποίησέ το στους φίλους σου

Tweet