φωτορεπορτάζ Σμαράγδα Μουλιάτη 

 

 

Την Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2025 γιορτάστηκε με λαμπρότητα, η εορτή του ιδρυτή της Πατμιάδος εκκλησιαστικής σχολής Μακάριου Καλογερά στο Ιερό Σπήλαιο.

 

Συλλειτούργησαν χοροστατούντος του εκκλησιάρχη της Ιεράς Μονής Πάτμου αρχι. π. Θωμά, που εκπροσωπούσε τον Καθηγούμενο, ο προϊστάμενος του Ιερού Σπηλαίου αρχιμ. π. Ισίδωρος και ο διευθυντής του ΕΠΑΛ Πάτμου αρχιμ. π. Ηλίας Καραλής.

Παρέστησαν ο Σχολάρχης της Πατμιάδος κ. Γιάννης Ζαρκαδούλας, οι πρώην σχολάρχες κ. Ματθαίος Μελιανός και κ. Στάθης Κόττορος, ο δήμαρχος κ. Νικήτας Τσαμπαλάκης και οι αντιδήμαρχοι κ. Αργυρούλα Γιαμαίου και κ. Νίκος Αντωνόπουλος, μαθητές και εκπαιδευτικοί της Πατμιάδος, και πλήθος κόσμου.

Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε  ο Σχολάρης της Πατμιάδος κ. Γιάννης Ζαρκαδούλας.

 

Για άλλη μια φορά εντυπωσιαστήκαμε με τον βίο και την πολιτεία του Αγίου Μακαρίου Καλογερά καθώς επίσης και την αναφορά του στις προσωπικότητες που φοίτησαν και βλάστησαν στην Πατμιάδα: Οικουμενικοί Πατριάρχες, ιερείς, λόγιοι, αγωνιστές κ.ά.
Η μέρα αυτή είναι μια μεγάλη γιορτή για την Πάτμο.

 

Μετά τη λειτουργία , στο αρχονταρίκι της Αποκάλυψης κόπηκε η βασιλόπιτα της Πατμιάδος και ακολούθησε καφέδισμα.

 

 

Παρακάτω ολόκληρη η ομιλία του σχολάρχη κ. Γιάννη Ζαρκαδούλα. 

 

Εορτή του Αγίου Μακαρίου σήμερα. Του ιδρυτή και πρώτου διδασκάλου της Πατμιάδας. «Αληθώς πλούτος αιώνιος είναι μόνη η μάθησις των γραμμάτων, τα επίλοιπα πάντα είναι το ουδέ τίποτε εμπροστά εις αυτήν». 

Αυτός είναι ο Άγιος που τιμάμε. Δικά του τα λόγια.

 

Ο Άγιος μας γεννήθηκε σε τούτο το ιερό νησί στα τέλη του 17ου αιώνα και από νεαρή ηλικία ανατέθηκε στον Κύριο. Από τη μικρή και ασήμαντη Πάτμο, ο Μακάριος βρέθηκε για σπουδές στην Κωνσταντινούπολη, όπου φοίτησε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Στην περιώνυμη Σχολή σπούδασε θεολογία και φιλοσοφία έχοντας διδάσκαλο τον Ιάκωβο Μάνο. Ο Μακάριος διέπρεψε στις σπουδές του και κατέστη έμπλεος βαθύτατης παιδείας και γνώσης αλλά και ευαγγελικής σοφίας. Έγινε σύντομα γνωστός στα εκκλησιαστικά και κοινωνικά στρώματα τόσο της Πόλης όσο και των άλλων εκκλησιαστικών κέντρων της Ανατολής.

Στην άλλοτε βασιλίδα των πόλεων, του δόθηκε η ευκαιρία να γνωριστεί και να συνδεθεί με ανυπόκριτη φιλία με διάφορους λογίους, Φαναριώτικες οικογένειες και ιεράρχες Πατριαρχικούς, Αγιοταφίτες, Σιναΐτες και Αγιορείτες. Η φιλία τους, χρόνια αργότερα, θα αποδώσει καρπούς, καθώς πολλοί από αυτούς θα εμπιστευθούν τη μόρφωση των πνευματικών τους παιδιών στη Σχολή της Πάτμου επί σχολαρχίας του Μακαρίου, αλλά και θα ενισχύουν υλικώς τη Σχολή.

Στην Κωνσταντινούπολη θα χειροτονηθεί Διάκονος από τον γέροντά του, τον Μητροπολίτη Νικομηδείας Παρθένιο.

Από τον εκκλησιαστικό αυτό βαθμό ο Μακάριος δεν θέλησε ποτέ να προαχθεί θεωρώντας το έργο του Ιερέως υψηλότερο των δυνάμεών του.

Παρά την επιθυμία του γέροντά του να τον χρίσει διάδοχό του, η θεοφιλής φύση του Μακαρίου, ο ζήλος του για προσφορά και η αγάπη του για τη διδασκαλία, τον οδήγησαν πίσω «στην κραναήν και πετρώδη» Πάτμο το 1713, έχοντας τη διάπυρη επιθυμία να καταρτίσει νέους ευπαίδευτους και μορφωμένους, χρήσιμους στην Εκκλησία και το Γένος.

Εδώ, κάτω από τους θεολάξευτους θόλους του Ι. Σπηλαίου εγκατέστησε τη Σχολή του. Ο χώρος αυτός μαρτυρά, απ’ άκρου εις άκρον, την αγωνία, τις προσευχές, τον ζήλο και την διάθεσή του για προσφορά. Η Σχολή ονομάστηκε «ένδον της Αποκαλύψεως Φροντιστήριον».
Στην πορεία τους, οι μαθητές είχαν τον Μακάριο ασφαλή ποδηγέτη και καθοδηγητή εις Χριστόν, του οποίου οι πατρικές νουθεσίες και παραινέσεις, αποτελούσαν απόσταγμα προσευχής και αγιοπνευματικής εμπειρίας.

Το έργο της Σχολής δεν ήταν μόνο εκπαιδευτικό, αλλά συγχρόνως εθνικό, ιεραποστολικό και φιλανθρωπικό.

Τα μαθήματα παρέχονταν δωρεάν σε όλους τους μαθητές, φαινόμενο μοναδικό ίσως στα χρονικά της παιδείας του υπόδουλου Ελληνισμού. Αρχικά, ο Μακάριος δίδασκε μόνος και δεν έπαυσε ποτέ να κοπιάζει για την πρόοδο των μαθητών του, να μεριμνά για την παραμικρή λεπτομέρεια σχετικά με την εύρυθμη λειτουργία της Σχολής και την άνεση της ζωής των σπουδαστών. Στο πρόσωπό του έβρισκε τέλεια εφαρμογή ο ψαλμός, ότι δεν έδιδε: «ὕπνον τοῖς ὀφθαλμοῖς/καί τοῖς βλεφάροις νυσταγμόν/ καί ἀνάπαυσιν τοῖς κροτάφοις».

Ο Ρώσος μαθητής του Βασίλειος Μπάρσκυ, πλέκει το εγκώμιό του ως εξής:

 

«Είναι ο Μακάριος άνθρωπος ενάρετος, πράος, άκακος, φιλόξενος. Και η νήσος Πάτμος, που ήταν προηγουμένως έρημη και άγνωστη, τώρα φημίζεται παντού, ένεκα του Ιωάννη του Ευαγγελιστή και ένεκα των αρετών του σοφού αυτού άνδρα. Με πόσα στεφάνια δεν είναι άξια να στεφανωθεί η ευτυχισμένη αυτή κεφαλή και ποιοι ρητορικοί έπαινοι δεν αξίζουν στον εκλεκτό Μακάριο, αφού το ξερονήσι αυτό, που πρώτα ήταν άγονο και ξερό, σήμερα αποφέρει καρπούς και ξεφυτρώνει ευωδιαστά κρίνα;

 

Στ’ αλήθεια, με το όνομά του συμφωνεί και ο βίος του. Μακάριος το όνομά του, μακάριος και ο βίος του. Με την επιμέλειά του, με τη φήμη και τη σοφία του η Σχολή αυτή μεγαλούργησε και η Πάτμος είναι τώρα για τους δυστυχισμένους ΄Ελληνες, που βρίσκονται κάτω από ζυγό της σκλαβιάς, ό,τι η αρχαία Αθήνα».

Τους καρπούς του Διδασκάλου Μακαρίου έδρεψε η Εκκλησία και το Γένος. Η πρώτη επέτυχε τη στελέχωσή της με άξιους κληρικούς, το δε Γένος την αναγέννηση της παιδείας του. Ο διάδοχος και συνεχιστής του έργου του Άγιος Γεράσιμος ο Βυζάντιος, ο Άγιος Γρηγόριος ο Ε’, Εθνομάρτυρας και Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόφιλος Παγκώστας ο Πάτμιος, οι Άγιοι Εθνομάρτυρες Δωρόθεος Πρώιος, Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως, και Πλάτων Αϊβαζίδης ο Πάτμιος, Πρωτοσύγκελλος των Ιερών Μητροπόλεων Καστορίας και Αμασείας, ο πρωτεργάτης της Φιλικής Εταιρείας Εμμανουήλ Ξάνθος ο Πάτμιος, ο Δημήτριος Θέμελης ο υπερασπιστής του Μεσολογγίου, επίσης Πάτμιος, πλειάδα Ιερέων και Ιερομονάχων, καθώς και λοιπών λογάδων του Γένους, οι οποίοι συνετέλεσαν τα μέγιστα στη θρησκευτική και πνευματική αφύπνιση των υπόδουλων Ελλήνων.

Εξαιρετικής, όμως, σημασίας και αξιομνημόνευτο είναι το συγγραφικό έργο του Αγίου Μακαρίου, το οποίο επιμαρτυρεί τον Θείο φωτισμό, την επιστημονική του κατάρτιση, αλλά και την αγωνία του, να μορφώσει τους υποψήφιους κληρικούς της εποχής του και να πραγματευτεί θέματα βαθειάς θεολογικής υφής.

 

Με τις επιστολές και τα κηρύγματά του αγωνίσθηκε σθεναρά ενάντια στις αιρετικές δοξασίες της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Η έκδοση του έργου του, Ευαγγελική Σάλπιγξ, εξαγρίωσε τους Δυτικούς και ύστερα από γενική κατάσχεσή της, την κατέκαυσαν δημόσια στην πλατεία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία.

Οι πολύχρονες ασθένειες του Μακαρίου και οι αφόρητοι πόνοι, του προξένησαν ανεπανόρθωτη φθορά. Στο Βραβείο της Ιεράς Μονής με την αναγγελία του θανάτου του, αναφέρονται τα εξής: «1737, Ιανουαρίου 19. Εκοιμήθη εις την Ιεράν Αποκάλυψιν ο εν Ιεροδιακόνοις Κυρ Μακάριος Καλογεράς, ο σοφώτατος Διδάσκαλος. Ούτος υπερέβη πάντας του καιρού διδασκάλους και κατά την έσω και έξω σοφίαν.

Εγένετο δεύτερος Χρυσόστομος και ποταμός ανεξάντλητος εν ταις διδαχαίς».

Τα σημεία των θεοδώρητων χαρισμάτων του και της αγιότητάς του ήταν εμφανή και εγνωσμένα πριν ακόμα από τη μακαρία κοίμησή του. Γράφει ο Βασίλειος Μπάρσκυ: «Ενώ η ζωή του ήταν σε πολλούς πηγή χαράς, ο θάνατός του βύθισε τους πάντες στη θλίψη.

 

Έλαβε από το θεό την ανταμοιβή του για τους πνευματικούς του κόπους, από τους ανθρώπους τη δόξα και την αιώνια μνήμη».

 

Το 1994, η επίσημη αγιοκατάταξή του επλήρωσε με πολλή χαρά τα φιλόθεα και φιλάγια τέκνα της Εκκλησίας του Χριστού.

 

Ο Άγιος Μακάριος εμεγαλύνθη γιατί επέτρεψε στον εαυτό του να σμικρυνθεί. Δεν διεκδίκησε την ανθρώπινη αναγνώριση, δεν επιζήτησε αξιώματα, επαίνους και καλούς λόγους. Είχε το θεοδώρητο χάρισμα της αγάπης, να προσεγγίζει ακόπως και ευχερώς τον κάθε άνθρωπο. Ευφραινόταν γι’ αυτήν την προσέγγιση, την επεδίωκε και την πραγματοποιούσε είτε με τον προφορικό είτε με το γραπτό λόγο του, κυρίως όμως με την προσωπική του κοινωνία.        Η αγάπη του αυτή εκδηλωνόταν στη ζωή του ως μακροθυμία, ως καλοσύνη και πνεύμα θυσίας.

Στη σημερινή εποχή της ανελπιστίας και της έλλειψης προτύπων, ο βίος του Αγίου Μακαρίου, μας καθοδηγεί να ξεπεράσουμε τη φιλαυτία και την ανθρωποκεντρική μας εμμονή, να μάθουμε να αγαπάμε αληθινά τόσο τον πλησίον μας όσο και τον ίδιο το Θεό, οικονομώντας για την πνευματική ζωή και όχι μόνο για τις βιοτικές μας μέριμνες.

Αυτήν την αγάπη κήρυξε ο Άγιος. Όχι με ψιλά ρήματα, ούτε με προσρήσεις, αλλά με προστασία και φανέρωση έργων. Συμπαραστάθηκε σε αδύναμους, στήριξε δοκιμαζόμενους, έκλαιε μετά κλαιόντων και έχαιρε μετά χαιρόντων. Σήμερα που συμπροσευχόμαστε στο ιερό αυτό καθίδρυμα, ας αφήσουμε τον Άγιο να αγγίξει τις καρδιές μας και να αισθανθούμε ότι βαδίζει ανάμεσά μας και μάς καλεί να ακολουθήσουμε τα βήματά του.

 

Ταπεινώς ας τον παρακαλέσουμε να συνεχίσει να μεριμνά για την πρόοδο της Πατμιάδας, για την ενδυνάμωση της αποστολής των εκπαιδευτικών, των εργαζομένων στη Σχολή και κυρίως, για τη φώτιση και την προκοπή των μαθητών. Αμήν.

 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•