Συμπολίτισσες και συμπολίτες μας, φίλοι της Πάτμου,

Παρακολουθώντας τις εξελίξεις και την πόλωση που έχει δημιουργηθεί τον τελευταίο καιρό σχετικά με την επέκταση του λιμανιού της Σκάλας, η ΑΜΚΕ Κοινωνία των Δέντρων με έδρα την Πάτμο, επιθυμεί να παρέμβει στο ζήτημα αυτό με την πρόθεση αφενός να κατευνάσει την ένταση κι αφετέρου να προτείνει τη λύση που θεωρεί ιδανική.

Δεν θα θέλαμε να πολώσουμε περισσότερο το ήδη τεταμένο κλίμα όμως δεν μπορούμε και να μην εκφράσουμε πολύ συνοπτικά την θέση μας στο ζήτημα. Θεωρούμε λοιπόν πως η προέκταση του υπάρχοντος λιμανιού της Σκάλας είναι μια πράξη απερίσκεπτη και βεβιασμένη που δεν λαμβάνει υπόψιν τις μελλοντικές αρνητικές συνέπειες που θα έχει μια τέτοιου μεγέθους επέμβαση στον ήδη υπερφορτωμένο όρμο αλλά και στον ευρύτερο οικισμό της Σκάλας.

Δεν είναι δύσκολο να το αντιληφθεί κανείς αυτό αν αναλογιστεί το οικιστικό, κυκλοφοριακό, περιβαλλοντικό, οικονομικό, αισθητικό αλλά και κοινωνικό κόστος ενός τέτοιου έργου. Δεν θα επεκταθούμε περεταίρω στους λόγους που αυτή η επιπόλαιη πρωτοβουλία δεν πρέπει να υλοποιηθεί καθώς έχουν ήδη ακουστεί από αρκετές μεριές, αντ’ αυτού έχουμε μια πρόταση που δίνει νέα πνοή στον διάλογο γύρω από την ανάγκη ενός λειτουργικότερου λιμανιού για την Πάτμο.

Η πρότασή μας είναι η δημιουργία καινούργιου λιμένα στην περιοχή Πάνω Μέρικας (Ανωμερίκια). Είναι ένα σημείο, κοντά στη Σκάλα, υπήνεμο, προστατευμένο σχεδόν από όλους τους καιρούς. Οι ψαράδες το γνωρίζουν καλά. Με τον κατάλληλο λιμενοβραχίονα το λιμάνι αυτό θα προσφέρει ιδανικές συνθήκες ελλιμενισμού αλλά και ικανό χώρο για πρόσδεση μεγάλων πλοίων.

Μαζί με το λιμάνι ο Δήμος δύναται να προβεί σε δημοτική πολεοδόμηση έκτασης περίπου 350 στρεμμάτων (πράγμα εντελώς εφικτό θεσμικά) και τη δημιουργία ενός νέου οικισμού που θα φέρει στο Δήμο μεγάλο οικονομικό όφελος και στο νησί πρωτοφανή ανάπτυξη σε όλους τους τομείς.
Ταυτόχρονα θα αποσυμφορηθεί η Σκάλα όχι μόνο κυκλοφοριακά αλλά και οικιστικά καθώς ο οικισμός αυτός κυριολεκτικά ασφυκτιά. Ένας νέος οικισμός με ένα νέο, καλοσχεδιασμένο λιμάνι, φέρνει μαζί του μύριες λύσεις σε προβλήματα που παραμένουν άλυτα επί δεκαετίες και αφορούν σε χρήσεις γης, κυκλοφορικό, όρια οικισμού και οικιστική επέκταση, βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη και άλλα πολλά.

Η περιοχή του Πάνω Μέρικα, ενώ χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερο φυσικό κάλος και ιδανικό προσανατολισμό, έχει για διάφορους λόγους υποβαθμιστεί (απορρίμματα, κεραίες, άναρχη βιοτεχνική ζώνη, ανεξέλεγκτη βόσκιση). Το παραπάνω σχέδιο θα συμβάλλει ενεργά στην ανάπλαση και εξυγίανσή της.
Αξίζει επίσης να πούμε πως τα πλοία από Πειραιά θα έρχονται τουλάχιστον μία ώρα νωρίτερα στην Πάτμο.

Η περιοχή θα πολεοδομηθεί σύμφωνα με τις βέλτιστες δυνατές επιστημονικές μελέτες. Θα προτείναμε μάλιστα έναν διεθνή πολεο-αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, ώστε να εξασφαλιστεί ένα σχέδιο αειφόρο, απολύτως λειτουργικό, αισθητικά ακέραιο και ανθεκτικό στο χρόνο.

Ήδη, μια πρώτη κίνηση που έχει κάνει η Κοινωνία των Δέντρων είναι να έρθει σε επαφή με το τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και συγκεκριμένα με τον Τομέα Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, απ’ όπου εκδηλώθηκε ένθερμο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη του πιο πάνω σχεδίου. Με τη συνεργασία του Δήμου Πάτμου οι διδάσκοντες του παραπάνω τομέα προτείνουν να ενταχθεί η πολεοδόμηση νέου οικισμού και η δημιουργία νέου λιμένα στην περιοχή Πάνω Μέρικας Πάτμου σε ερευνητικό πρόγραμμα με σκοπό την ευρύτερη δυνατή μελέτη και ανάλυση του θέματος αλλά και την ουσιαστική υλοποίησή του. Ταυτόχρονα θα μπορέσει να τεθεί ως θέμα σε προπτυχιακούς ή μεταπτυχιακούς φοιτητές ώστε να διερευνηθούν σε βάθος όλες οι σχεδιαστικές συνιστώσες και να εκδηλωθούν πρωτότυπες ιδέες. Εννοείται πως κατά την ανάλυση του σχεδίου θα εκπονηθούν και όλες οι σχετικές περιβαλλοντικές, θεσμικές, οικονομοτεχνικές κλπ. μελέτες.

Για την υλοποίησή του σχεδίου, πολλές από τις προαπαιτούμενες υποδομές είναι ήδη άμεσα προσβάσιμες ή σχετικά εύκολα υλοποιήσιμες : Οδικό δίκτυο, επικοινωνίες, ύδρευση, αποχέτευση, διαχείριση απορριμμάτων κ.α.
Οι εκβαθύνσεις θα είναι μικρής κλίμακας καθώς ο όρμος Μέρικα –στο σημείο επέμβασης- είναι σαφώς πιο βαθύς από το αντίστοιχο σημείο της Σκάλας. Η ζημιά στην ακτογραμμή θα είναι σαφώς μικρότερη. Ο δε Μέρικας λόγω των ρευμάτων είναι ένας όρμος που ανανεώνει και καθαρίζει πιο αποτελεσματικά τα ύδατά του.

Το υπάρχον λιμάνι της Σκάλας θα μπορεί πλέον να προσφερθεί για ιδιωτικά σκάφη και η πόλη να πάρει μια νέα αμιγώς τουριστική και γραφική όψη απαλλαγμένη από το θόρυβο, την ατμοσφαιρική ρύπανση, την φωτορύπανση και τελικά να ξαναβρεί τη χαμένη της αίγλη και την γραφικότητά της που ίσως οι νεότεροι δεν θυμούνται ή δεν γνωρίζουν καν πως είχε κάποτε.

Η πρόταση αυτή δεν είναι καινούργια. Έχει συζητηθεί στο παρελθόν όμως καμία Δημαρχία ως τώρα δεν διερεύνησε τις δυνατότητές της.
Ευχόμαστε, ένα αποφασιστικό δημοτικό συμβούλιο, να ξεκινήσει βήμα- βήμα αυτό το τολμηρό ομολογουμένως σχέδιο που θα λάβει άμεσα διεθνή προβολή και υποστήριξη, θα κάνει το νησί μας πρωτοπόρο και θα του δώσει πεδίο για ανάπτυξη σε πολλούς διαφορετικούς τομείς. Και θα σώσει την ήδη δεινοπαθούσα Σκάλα από τα χειρότερα.

Το παρόν κείμενο δεν αποτελεί επιστημονικό έγγραφο. Είναι η πρωτόλεια παρουσίαση μιας ιδέας που θεωρούμε σωστή και θα επιθυμούσαμε να προωθηθεί προς την επιστημονική της διερεύνηση και ανάπτυξη.

Είμαστε στη διάθεση του Δήμου Πάτμου.
Για την Κοινωνία των Δέντρων
Σπύρος Παπαναστασίου Αρχιτέκτων -Σκάλα - Πάτμου

Πάτμος, 29 Δεκεμβρίου 2022

fΚοινοποίησέ το στους φίλους σου

Tweet