Φεβρουάριος. Μήνας, κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους, καθαρμών και εξαγνισμού. Όπως ακριβώς το λέει τ’ όνομά του. (Από το λατινικό ρήμα Februare = εξαγνίζω). Στην διάρκειά του και ως τα μέσα Μαρτίου (λόγω των κινητών εορτών), σηματοδοτείται η αρχή της Νηστείας, ενώ από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας, τελούνται και συμβαδίζουν παράδοξα εορτές ασυνδύαστες: Το Τριώδιο με τις Απόκριες, τα ξεφαντώματα και τα μασκαρέματα και η ευσεβής φροντίδα των ψυχοσάββατων με τα κόλλυβα υπέρ των ψυχών των θανόντων. Κι ακόμα εμβόλιμος εορτάζει, ένας άγιος των ερωτευμένων. Πολύσημη, συμβολική η εικόνα. Σαν τους σπόρους της θεάς Δήμητρας, που η Κόρη της η Περσεφόνη κρατεί βαθειά στο βασίλειο του Πλούτωνα. Αλλά το Έαρ προσδοκάται και προαναγγέλλεται : « Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει ?νοιξη θε να μυρίσει». Οι νέοι καρποί και τα νέα βλαστάρια θ’ ανθίσουν. Οι αμυγδαλιές κιόλας, τρελές κι αστόχαστες, μπουμπουκιάζουν και φέρνουν στην ψυχή μας τα πρώτα δειλά χαμόγελα. Κι όπου να ’ναι θ’ ακούσουμε και τα πρώτα χελιδονίσματα. Ο ?γιος Τρύφων, τρυφερός σαν τα βλαστάρια των αμπελιών και των αγρών, ανοίγει με την γιορτή του τον Φεβρουάριο και κάνει την έναρξη των αγροτικών εργασιών. Με το κλαδευτήρι στα χέρια ξεκινά για το κλάδεμα. Προστάτης των αμπελουργών, των αμπελιών και των περιβολιών. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας την ημέρα της γιορτής του οι αμπελουργοί δεν πιάνουν στα χέρια τους κλαδευτήρι, ούτε δουλεύουν. Στην εκκλησία διαβάζονται ευχές κι εξορκισμοί απ’ το « Μικρό ευχολόγιο»: « Μη αδικήσετε την άμπελον μήτε τον κήπο των δένδρων…αλλά απέλθετε εις τα άγρια όρη, εις τα άκαρπα ξύλα, εις α εχαρίσατο υμίν ο Θεός την καθημερινήν τροφήν». Λείψανο του Αγίου Τρύφωνα υπάρχει στην Ιερά Μονή Ιωάννου του Θεολόγου (πηγή: Ιερομόναχος Συμεών). Το κλάδεμα των αμπελιών, των δένδρων και των καλλωπιστικών φυτών, καθώς και το φύτεμα νέων, άρχιζε πάντα « καλόφεγγα» όπως λέγανε στην Πάτμο (με καλό, το σωστό φεγγάρι). Για μεν το κλάδεμα όταν το φεγγάρι αδειάζει, για δε το φύτεμα όταν γεμίζει. Όταν κλάδευαν τ’ αμπέλια, έκοβαν τις «ανεμελάδες» (τα νέα βλαστάρια), τις έβαζαν στο χώμα και τις πότιζαν. Επί 15 μέρες έριχναν νερό ( ένα τέταρτο του τενεκέ) κι όταν έβγαιναν τα πρώτα φυλλαράκια πήγαιναν και « ξυπνούσαν» (σκάλιζαν) τα νέα φυτά. Όλο το καλοκαίρι πότιζαν μόνο τέσσερις φορές από ένα τενεκέ νερό, ως να πιάσει το αμπέλι. Τα πρώτα σταφύλια της συγκομιδής τα πήγαιναν στο Μοναστήρι να ευλογηθούν από τον ηγούμενο της Μονής, όπως γινόταν και στους Βυζαντινούς χρόνους από τον Πατριάρχη. Ως τα Χριστούγεννα δε, μπορούμε να έχουμε κληματοστάφυλα. Τα «αποκάμπανα» όπως λέγονται. Αυτό γίνεται με το «κουτσοβλάστισμα»: Μόλις το κλήμα πετάξει βλαστούς, το «κουτσοβλαστίζεις» κόβεις δηλαδή τους βλαστούς και τα «ξεφισίδια», για να μη παίρνει τη δύναμη η φυλλωσιά και ο βλαστός και να ξεπετάγεται έτσι το νέο σταφύλι. Στην αρχαία Ελλάδα, τον μήνα Ανθεστηριώνα (Φεβρουάριο), την πρώτη μέρα της γιορτής των Ανθεστηρίων, άνοιγαν τους πίθους με το καινούργιο κρασί και εύχονταν «αβλαβή και σωτήριον αυτοίς του φαρμάκου την χρήσιν γενέσθαι». (Πλούταρχος). Ως φάρμακο έβλεπαν κι οι παππούδες μας το κρασί. Με θεραπευτικές ιδιότητες. Παρά τις γενναίες οινοποσίες τους. Έπρεπε δε από την ώρα της συγκομιδής ως την παραγωγή του μούστου, να είναι όλοι προσεκτικοί στις πράξεις και στα λόγια τους. Οι τρυγητές να ’ναι χαρούμενοι• με το γέλιο και το τραγούδι. Ο μούστος αποθηκευόταν σε χώρους ήσυχους και καθαρούς, χωρίς μυρωδιές και άλλα αποθηκευμένα προϊόντα. Όταν δε πήγαινες στην αποθήκη για να «νοιορέψεις» το μούστο, προ πάντων απαγορευόταν να πεις τη λέξη «ξύδι». Μην ακουστεί η λέξη και «ξυδιάσει» το κρασί. Κατά την έκφραση της κυρά Παναγιώτας Μετζογιαννάκη, «ο μούστος είναι ζωντανός οργανισμός». Επίσης, σαν τους αρχαίους προγόνους, προσέθεταν στο νερό το κρασί. Όπως αναφέρει ο Ξενοφάνης, « ούτε στην κούπα πρώτα κρασί χύνοντας κανείς ν’ ανακατεύει, αλλά νερό και στο νερό πάνω κρασί». Η

fΚοινοποίησέ το στους φίλους σου

Tweet